مثنوی جمشید و خورشید
امتیاز دهید
نویسنده:
سلمان ساوجی
امتیاز دهید
ب‍ه‌اه‍ت‍م‍ام: ج. پ. آسموسن، فریدون وهمن
جمشید و خورشید ، داستان عاشقانه کهنی که چند شاعر ایرانی و ترک آن را در قالب مثنوی سروده‌اند.
نخستین مثنوی جمشید و خورشید از سلمان ساوجی * (متوفی 778) است که آن را در بحر هزجَ مسدّس محذوف یا مقصور، در حدود سه هزار بیت، و به درخواست سلطان اویس (حک:755ـ776) سروده و در جمادی الآخره 763 آن را به پایان رسانده است (اته، ص 85؛ سروشیار، ص 417ـ 418؛ سلمان ساوجی، مقدمه آسْموسِن و وهمن، ص شانزده).
نام جمشید و خورشید در آثار قدیم‌تری چون دیوان منوچهری (ص 20) یا مرزبان‌نامه (سعدالدین وراوینی، ج 1، ص 41) نیز به عنوان عاشق و معشوق آمده است (سروشیار، ص 418ـ419)، اما نخستین‌بار سلمان ساوجی منظومه‌ای به این نام ساخت.
حوادث این اثر ترکیبی است از وقایع داستانهای عاشقانه شاهنامه ، ویس و رامین فخرالدین اسعدگرگانی، خسرو و شیرین نظامی، گل و نوروز خواجوی کرمانی (اته، همانجا؛ سروشیار، ص 419) و داستانهای عامیانه‌ای مانند سمک عیار * و سندبادنامه * ، و در آن عناصر خارق‌العاده‌ای از داستانهای عامیانه، چون جن و پری (ص 35ـ41، 50- 52)، دیو (ص 45ـ 46) و اژدها (ص 42ـ 43)، به چشم میخورد.
سلمان ساوجی در جمشید و خورشید جزالت و استواری سخن فردوسی، دقت نظر و نکته‌پردازی نظامی و صراحت بیان اسعد گرگانی را ندارد (سروشیار، همانجا). زبان شاعر در این منظومه، روایی و فاقد احساس ویژه داستانهای عاشقانه است و در آن مضمون‌آفرینی بیش از معنی آفرینی هدف شاعر بوده است. جامی * (ص 146) نیز بیان سلمان ساوجی را در جمشید و خورشید متکلف دانسته است.
شاعر، به اقتضای سخن، چهل غزل و شماری مفرد و رباعی و قطعه در این مثنوی گنجانده است ( رجوع کنید به سلمان ساوجی، ص 8، 10ـ11، 22، 35، 50، 58، 71، 76)؛ روشی که پیش از وی عَیّوقی * (در قرن پنجم) در منظومه ورقه و گلشاه * (چاپ ذبیح‌اللّه صفا، تهران 1343 ش) از آن استفاده کرده است.
منظومه جمشید و خورشید به کوشش آسْموسِن و فریدون وهمن، در 1348 ش در تهران به چاپ رسید (برای منظومه‌های دیگری با همین نام در ادب فارسی رجوع کنید به منزوی، ج 4، ص2743).
بیشتر
جمشید و خورشید ، داستان عاشقانه کهنی که چند شاعر ایرانی و ترک آن را در قالب مثنوی سروده‌اند.
نخستین مثنوی جمشید و خورشید از سلمان ساوجی * (متوفی 778) است که آن را در بحر هزجَ مسدّس محذوف یا مقصور، در حدود سه هزار بیت، و به درخواست سلطان اویس (حک:755ـ776) سروده و در جمادی الآخره 763 آن را به پایان رسانده است (اته، ص 85؛ سروشیار، ص 417ـ 418؛ سلمان ساوجی، مقدمه آسْموسِن و وهمن، ص شانزده).
نام جمشید و خورشید در آثار قدیم‌تری چون دیوان منوچهری (ص 20) یا مرزبان‌نامه (سعدالدین وراوینی، ج 1، ص 41) نیز به عنوان عاشق و معشوق آمده است (سروشیار، ص 418ـ419)، اما نخستین‌بار سلمان ساوجی منظومه‌ای به این نام ساخت.
حوادث این اثر ترکیبی است از وقایع داستانهای عاشقانه شاهنامه ، ویس و رامین فخرالدین اسعدگرگانی، خسرو و شیرین نظامی، گل و نوروز خواجوی کرمانی (اته، همانجا؛ سروشیار، ص 419) و داستانهای عامیانه‌ای مانند سمک عیار * و سندبادنامه * ، و در آن عناصر خارق‌العاده‌ای از داستانهای عامیانه، چون جن و پری (ص 35ـ41، 50- 52)، دیو (ص 45ـ 46) و اژدها (ص 42ـ 43)، به چشم میخورد.
سلمان ساوجی در جمشید و خورشید جزالت و استواری سخن فردوسی، دقت نظر و نکته‌پردازی نظامی و صراحت بیان اسعد گرگانی را ندارد (سروشیار، همانجا). زبان شاعر در این منظومه، روایی و فاقد احساس ویژه داستانهای عاشقانه است و در آن مضمون‌آفرینی بیش از معنی آفرینی هدف شاعر بوده است. جامی * (ص 146) نیز بیان سلمان ساوجی را در جمشید و خورشید متکلف دانسته است.
شاعر، به اقتضای سخن، چهل غزل و شماری مفرد و رباعی و قطعه در این مثنوی گنجانده است ( رجوع کنید به سلمان ساوجی، ص 8، 10ـ11، 22، 35، 50، 58، 71، 76)؛ روشی که پیش از وی عَیّوقی * (در قرن پنجم) در منظومه ورقه و گلشاه * (چاپ ذبیح‌اللّه صفا، تهران 1343 ش) از آن استفاده کرده است.
منظومه جمشید و خورشید به کوشش آسْموسِن و فریدون وهمن، در 1348 ش در تهران به چاپ رسید (برای منظومه‌های دیگری با همین نام در ادب فارسی رجوع کنید به منزوی، ج 4، ص2743).
آپلود شده توسط:
Carboon777
1393/03/28
دیدگاه‌های کتاب الکترونیکی مثنوی جمشید و خورشید
لطفا روی این کتابها قیمت نگذارید.
دست دوم فروش ها به میزان کافی بازار را داغ می کنند.
این جور قیمت گذاری ها کار مشتری را سخت تر می کند!!!